En....dat gebeurt dus op veel tijden en plaatsen.
Veel leuke filmpjes op Internet zijn achter privacy muren verdwenen, maar er is nog te zien hoe op een bal-avond in Schotland een statig sierlijke strathpey wordt uitgevoerd. Of minder statig en veel losser is er een ceilidh bij een schotse bruiloft.
In Frankrijk kan iedereen meedansen op straatfeesten of in het muziekcafé. Vooral bourée's zijn populair.
In Nederland was er tientallen jaren eind augustus het Doe Dans Festival met veel vrolijk dansen en workshops voor dansers en muzikanten. Het is leuk om te dansen met levende muziek.
Het DoeDans-festival bestaat helaas niet meer, maar in alle maanden vh jaar zijn er door het hele land kleinere opvolgers. Stichting Instuiven Regio Utrecht organiseert elke maand een instuifavond, daar kun je kennis maken met dansavonden uit de regio Er zijn trouwens in het hele land instuif dansavonden, zie danskalender www.siru.nl
Dansmuziek moet aanzetten tot bewegen. Het is niet goed als je stil kunt blijven zitten bij het horen van dansmuziek. De Argentijnse tango stuwt en geeft spanning. Als een Ierse fiddler een clogging deun speelt kun je je benen niet stil houden, als je maar wist hoe ze moeten bewegen op deze muziek.
Erg fascinerend zijn de ritmes en maten uit de Balkan, Griekenland, Turkije en aangrenzende streken. Ook bij die muziek kun je je benen niet stil houden. Maar soms stap je mis omdat er net anders geteld wordt dan je gewend bent. Er klinkt dan muziek met samengestelde maatsoorten, ook wel onregelmatige maten genoemd. Maar er is niets onregelmatigs aan, het geeft wel heel boeiende ritmes.
De maten zijn samengesteld uit stukken van 3 tellen en stukken van 2 tellen. Het vaakst hoor je de 7/8 maat (3-2-2 of 2-2-3). Ook kun je vaak horen 9/8 (meestal 2-2-2-3), 11/8 (meestal 2-2-3-2-2) en 5/8.
Op deze maten en ritmes kun je vaak soepel en als vanzelf bewegen. Maar ook wordt je wel eens een uitdaging geboden om de dans goed op de muziek te zetten. En als dat lukt gaat het plotseling als vanzelf.
Luister maar eens en .....veel van deze dansen kun je ook opzoeken op YouTube.
Macedonisch meisje is een rustig verende dans in 7/8-maat (3-2-2)
Geamperarele ook 7/8 (2-2-3) maar snel, een dansvorm uit Roemenië, deze is van Dobrogea (Donaudelta, ZO Roemenië)
Svornato oro is een langzame dans uit Rhodopen (Zuid Bulgarije) in 9/8-maat (2-2-2-3)
Anterija is een leuk deuntje in 9/8 (2-2-3-2/2-2-2-3) uit Bosnië, ik weet er geen dans op
Kopanitsa (Gankino) is een snelle dansvorm in 11/8 (2-2-3-2-2), weer uit Bulgarije
Pajdushko is een snelle dans in 5/8 (2-3), oorspronkelijk Bulgarije. Nu ook in Roemenië en Griekenland (Thrakis) en Servië. Daar verandert de maat soms in 3/4 of 6/8.
Tsakonikos een langzame dans in 5/4 (2-3) van Kreta, men vertelt dat het de uitbeelding is van Theseus in de smalle gangen van het Knossos labyrinth
Zachorisios is ook zo'n 5/4 (3-2), uit Epirus (NW Griekenland). Een showdans die kracht uitstraalt en met veel lastige versieringen.
En met die samengestelde maten kun je weer langere maatsoorten samenstellen. Luister maar eens naar de 12-delige maat of de 18-delige maten hieronder.
Ohridsko za raka is een 12-tels deuntje uit Macedonië (7+5, 3-2-2+3-2)
U Krusevo Ogin Gori uit Macedonië, een 18-delige maat (11+7, 2-2-3-2-2+3-2-2). En dat danst helemaal niet moeilijk, zelfs als de klarinettist gaat improviseren.
Yove malay mome is een liedje uit Bulgarije ook 18-delig (7+11, 3-2-2+2-2-3-2-2). Maar niet helemaal, de instrumentale intro gebruikt een ander metrum (3-2-2+2-3-2+2-2+2-2) om het moeilijk te maken.
Ook in west Europa kun je dergelijke maten tegenkomen. In sommige gezongen oude ballades is het moeilijk een maat te herkennen, maar na een paar keer opnieuw luisteren kom je dan op 5/4 uit. De zwiefacher van Beieren en Alsace zijn meestal dansdeuntjes.
Valse Duotonale is een 5/4 wals (3-2) uit Alsace
Zwiefacher, uitvoering van Waarschuwing voor de scheepvaart
Overigens zijn de meeste dansen in west Europa in 3/4, 4/4 of 6/8. En in zuidoost Europa is 2/4 de meest gebruikte dansmaat.
Ontspanning door inspanning is een bekende uitspraak. Bij het uitvoeren van snelle dansen kun je die waarheid ervaren. Soms zijn het snelle pasjes die virtuoos na elkaar uitgevoerd worden, en soms is het gewoon snel bewegen. Na de dans kun je dan hijgend, en misschien wat zwetend, bemerken dat je geheel ontspannen bent.
De Bravade is een Nederlandse dans voor paren die erg populair is op balavonden.
Espresso is een zigeunerdans uit zuidoost Europa (Roemenië)
Als je na het uitvoeren van deze dansjes geen versnelde hartslag en ademhaling hebt, ben je een topsporter.
Vaak wordt gedacht dat traag gelijk is aan sloom, maar dat hoeft helemaal niet. Diep verende passen langzaam en beheerst uitvoeren vereist kracht en spierbeheersing. Er zijn dansen waarbij jonge mannen op die manier hun kracht tonen. Of juist oude mannen laten zien dat ze nog uitstekend kunnen meekomen.
De Verbunc uit Hongarije werd op feestavonden gedanst door soldaten van het Habsburgse leger met de bedoeling om jonge mannen te werven. Men zegt dat de naam afkomstig is van het Duitse Werbung. Deze dansvorm kan ook snel, de langzame versies stralen spanning en kracht uit.
Verbunc
Maar een langzame dans is niet altijd pronken met kracht. Er zijn statige dansen die sierlijkheid uitstralen. Een menuet bijvoorbeeld. In Nederland is de IJswals zo'n statige sierlijke dans voor paren. In Roemenië kennen we Romaneste de Purtat
IJswals
Romaneste de Purtat
Verend op de maat van de muziek dansen is heel ontspannend. Een rustige 7/8 maat leent zich daar heel goed voor. Op de muziek van bijvoorbeeld Makedonske devojce (Macedonisch meisje) of Imate li vino, dajte go na nas (Hebben jullie wijn, geef het maar aan ons) wordt heel ontspannen de Lesnoto oro (gemakkelijke dans) gedaan.
Maar ook in 3/4 maat gaat het heel goed, zoals met de Rozenwals uit de Achterhoek of in 2/2 met Joc de leagâna (lied van de baker) uit Roemenië.
Makedonske devojce (Macedonisch meisje)
Imate li vino (hebben jullie wijn)
Rozenwals
Joc de Leagăna (lied van de baker)
De opstelling in kringen is een prettige manier om samen te dansen. Er is direct contact met de dansers links en rechts. En als je niet zeker bent van de passen kun je die gemakkelijk afkijken aan de overkant. In een kring zijn de deelnemers met elkaar bezig en de mensen buiten de kring zijn eigenlijk buitengesloten. Daarom zie je deze dansvorm zelden op het toneel, de toeschouwers zouden alleen ruggen zien. Maar overal op de wereld bestaan kringdansen.
Bij figuurdansen vormen de dansers steeds wisselende patronen. En meestal wisselt ook de rol die elke danser in de patronen vervult.
Er zijn vele soorten figuurdansen. De bekendsten komen uit de balzalen van de Schotse kastelen en het Engelse hof. De adel had dansmeesters in dienst die dansen maakten om op feesten met de gasten uit te voeren. Ze hebben mooie namen.
The maid peept out at the window
Hole in the wall
Erg leuk zijn de calling dances uit (onder andere) de USA. De dansers beginnen in een bekende opstelling, bv een square (quadrille) of in een kring. Wat er gedanst wordt is van te voren niet bekend, de caller roept de figuren af. Je moet dan natuurlijk weten wat bijvoorbeeld dos-a-dos your partner betekent.
Soms valt een dans zo goed uit dat die wordt vastgelegd. Er bestaan er ontelbaar veel van en er komt nog steeds bij. Er zijn dansavonden met uitsluitend dit soort dansen.
Hot time in town