Wij dansen boeiende ritmes

Dansmuziek moet aanzetten tot bewegen. Het is niet goed als je stil kunt blijven zitten bij het horen van dansmuziek. De Argentijnse tango stuwt en geeft spanning. Als een Ierse fiddler een clogging deun speelt kun je je benen niet stil houden, als je maar wist hoe ze moeten bewegen op deze muziek.

Erg fascinerend zijn de ritmes en maten uit de Balkan, Griekenland, Turkije en aangrenzende streken. Ook bij die muziek kun je je benen niet stil houden. Maar soms stap je mis omdat er net anders geteld wordt dan je gewend bent. Er klinkt dan muziek met samengestelde maatsoorten, ook wel onregelmatige maten genoemd. Maar er is niets onregelmatigs aan, het geeft wel heel boeiende ritmes.

De maten zijn samengesteld uit stukken van 3 tellen en stukken van 2 tellen. Het vaakst hoor je de 7/8 maat (3-2-2 of 2-2-3). Ook kun je vaak horen 9/8 (meestal 2-2-2-3), 11/8 (meestal 2-2-3-2-2) en 5/8.
Op deze maten en ritmes kun je vaak soepel en als vanzelf bewegen. Maar ook wordt je wel eens een uitdaging geboden om de dans goed op de muziek te zetten. En als dat lukt gaat het plotseling als vanzelf.
Luister maar eens.......

• Makedonske devojce (Macedonisch meisje) is een rustig verende dans in 7/8-maat (3-2-2)
• Geamperarele ook 7/8 (2-2-3) maar snel, een dansvorm uit Roemenië, deze is van Dobrogea (Donaudelta, ZO Roemenië)
• Svornato oro is een langzame dans uit Rhodopen (Zuid Bulgarije) in 9/8-maat (2-2-2-3)
• Anterija is een leuk deuntje in 9/8 (2-2-3-2/2-2-2-3) uit Bosnië, ik weet er geen dans op
• Kopanitsa (Gankino) is een snelle dansvorm in 11/8 (2-2-3-2-2), weer uit Bulgarije
• Pajdushko is een snelle dans in 5/8 (2-3), oorspronkelijk Bulgarije. Nu ook in Roemenië en Griekenland (Thrakis) en Servië. Daar verandert de maat soms in 3/4 of 6/8.
• Tsakonikos een langzame dans in 5/4 (2-3) van Kreta, men vertelt dat het de uitbeelding is van Theseus in de smalle gangen van het Knossos labyrinth
• Zachorisios is ook zo'n 5/4 (3-2), uit Epirus (NW Griekenland). Een showdans die kracht uitstraalt en met veel lastige versieringen.

En met die samengestelde maten kun je weer langere maatsoorten samenstellen. Luister maar eens naar de 12-delige maat of de 18-delige maten hieronder.

• Ohridsko za raka is een 12-tels deuntje uit Macedonië (7+5, 3-2-2+3-2)
• U Krusevo Ogin Gori uit Macedonië, een 18-delige maat (11+7, 2-2-3-2-2+3-2-2). En dat danst helemaal niet moeilijk, zelfs als de klarinettist gaat improviseren.
• Yove malay mome is een liedje uit Bulgarije ook 18-delig (7+11, 3-2-2+2-2-3-2-2). Maar niet helemaal, de instrumentale intro gebruikt een ander metrum (3-2-2+2-3-2+2-2+2-2) om het moeilijk te maken.

Ook in Westeuropa kun je dergelijke maten tegenkomen. In sommige gezongen oude ballades is het moeilijk een maat te herkennen, maar na een paar keer herluisteren kom je dan op 5/4 uit. De zwiefacher van Beieren en Alsace zijn meestal dansdeuntjes.

• Valse Duotonale is een 5/4 wals (3-2) uit Alsace
• Zwiefacher, uitvoering van Waarschuwing voor de scheepvaart

Overigens zijn de meeste dansen in Westeuropa in 3/4, 4/4 of 6/8. En in Zuidoosteuropa is 2/4 de meest gebruikte dansmaat.